Anne Sütü ve Emzirme
Bebekler için dünyadaki en sağlıklı besin anne sütü, en sağlıklı beslenme yolu da emzirmedir. Emzirme sadece anne sütü ve beslemek demek değildir. Emzirme anne ve bebeğin yakınlaştığı aynı zamanda birbirinin duygusal ihtiyaçlarının da karşılandığı bir süreçtir.
Anne sütü ömrün ilk aylarında tüketiliyor ancak etkileri hayat boyu sürüyor. Anne sütü beyin gelişimi ve bağışıklık için çok önemli. Bağışıklığı güçlendiriyor, hastalıklara karşı koruyor, beyin gelişimini sağlıyor.
Anne sütü, yaşamın ilk anlarından itibaren yeni doğanın tüm ihtiyaçlarını karşılayabilecek bir besindir. Amerikan Pediatri Derneği, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNISEF) anne sütünü doğumdan sonraki ilk 6 ay temel besin kaynağı olarak önermektedir. Anne sütü; içeriği ile yeni doğanın büyüme ve gelişimini sağlayabilmesi, bebeği enfeksiyonlara karşı koruması, bebeğin fizyolojik ve psikolojik gereksinimlerini ilk 6 ayda tek başına karşılayabilmesi, anne ve bebek arasındaki bağın sağlıklı bir şekilde kurulmasına yardımcı olması, bebek morbidite ve mortalite oranlarını azaltması ve ekonomik olması gibi özellikleri ile bebekler için en uygun besindir.
Ülkemizde 1991 yılından beri Sağlık Bakanlığı, Dünya Sağlık Örgütü ve UNICEF işbirliğinde temel amacı emzirmenin korunması, özendirilmesi ve desteklenmesi olan “Anne Sütünün Teşviki ve Bebek Dostu Sağlık Kuruluşları Programı” sürdürülmektedir. Program çerçevesinde gebelik döneminden başlanarak annelere “ilk 6 ay sadece anne sütü verilmesi ve 6. aydan sonra uygun besinlerle beraber emzirmenin 2 yaş ve ötesine kadar devam ettirilmesi” önerilmektedir. Bu kapsamda amaç, anne sütü ve emzirme konularında sağlık çalışanları ve toplum eğitimlerinin desteklenmesi, konu ile ilgili bilimsel güncel bilgilerin paylaşılması, programın sürdürülebilirliğinin ülkemizde yaygınlaştırılması ve sadece anne sütü ile beslenmenin yüzdesinin artırılarak bebek ölümlerinin azaltılmasıdır. (https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/cocuk-il-faaliyetleri/nisan-ayinda-illerimizde-duzenlenen-anne-sutu-ve-emzirme-danismanligi-egitimleri.html)
Anne sütü güvenli, temiz, içerdiği fonksiyonel bileşenler ve canlı hücrelerle birçok hastalığa karşı koruyucu bir besindir. İshal, zatüre, orta kulak enfeksiyonu, menenjit gibi hastalıklar anne sütü alan bebeklerde daha az görülür. Ayrıca anne sütünün enfeksiyonlara karşı koruyucu etkisi emzirmenin kesilmesinden sonra da devam eder. Anne sütü alan bebeklerde astım, atopik dermatit gibi alerjik hastalıklar daha az görülür. Anne sütü içinde bulunan 200’den fazla kök hücre, bebekte oluşan organ veya doku hasarlanmasının tamirinde rol oynar. En önemli şeylerden biriyse anne sütünün içerdiği hamlet hücreleri kanser hücrelerini tanıyıp yok ederek bebeği lösemi, lenfoma gibi kanserlere karşı korur. Anne sütü alan bebeklerde, erişkin dönemde diyabet, hipertansiyon ve obezite gibi hastalıklar daha az görülür.
Bebeklere ilk 6 ay tek başına, 6 aydan sonra da tamamlayıcı gıdalarla birlikle 2 yaşa kadar anne sütü verilmesi en uygun olandır. İkiz bebekler için bile ilk 6 ay anne sütü tek başına yeterlidir. İlk 6 ay tek başına anne sütü alan bebeğe su da dahil olmak üzere hiçbir şey verilmemesi çok önemlidir. Çünkü anne sütü, bebeğin tüm besin ve su ihtiyacını ilk 6 ay tek başına karşılar ve anne sütü yanına su dahi eklendiğinde bebeklerde ishal ve zatüre gibi enfeksiyonların üç katı arttığı saptanmıştır. Sonuç olarak anne sütünün faydaları bir ömür boyu sürer. Anne sütü alan bebeklerin gelişimsel testlerde daha başarılı oldukları ve IQ puanlarının daha yüksek olduğu saptanmıştır.
ANNE SÜTÜ BİLEŞİMİNDE DEĞİŞİKLİKLER
Kolostrum, annenin doğumdan sonraki birkaç gün boyunca ürettiği süttür. Koyudur. Rengi sarımtırak veya berraktır. Antikordan, akyuvardan zengin bir içeriğie sahiptir. Barsakları temizler. Büyüme faktörleri ve A vitamininden zengin bir yapıya sahiptir. Bu özelliklerinden dolayı;
―― Enfeksiyondan ve alerjiden korur
―― Mekonyumu temizler, sarılığın önlenmesine yardım eder
―― Barsağın olgunlaşmasına yardım eder, allerji ve intoleransı önler
―― Enfeksiyonların ağırlaşmasını önler, göz hastalıklarını önler .
Olgun süt, birkaç gün sonra üretilen süttür. Sütün miktarı artar: memeler/göğüsler dolu, sert ve ağır hissedilir. Bu süreç“sütün gelmesi” olarak bilinir.
Ön süt, öğünde en erken salgılanan süttür.
Son süt, öğün sonunda salgılanan süttür.
Son süt ön sütten daha beyaz görünür çünkü daha fazla yağ içerir. Bu yağ anne sütü ile alınan enerjinin büyük bölümünü karşılar. Bu nedenle bebeği memeden kısa sürede ayırmamak gerekir. Bebek kendi bırakana kadar memede tutulmalıdır.
Ön süt son sütten daha mavidir. Çok miktarda üretilir ve yüksek miktarda protein, laktoz ve diğer besinleri içerir. Bebek ön sütten fazla miktarda içtiğinden gerek duyduğu bütün suyu bundan karşılar. Bebeklerin 6 aylığa kadar sıcak havalarda bile diğer sulu içeceklere gereksinimleri yoktur. Diğer içeceklerle susuzluklarını giderirlerse, anne sütünü daha az almak isteyebilir.
YAPAY BESLEMENİN TEHLİKELERİ
* Daha fazla ishal ve solunum yolu hastalığı
* İnatçı ishal
* Malnütrisyon, A vitamini eksikliği
* Daha yüksek ölüm olasılığı
* Anne daha erken hamile kalma
* Bağlanmayı olumsuz etkileme
* Daha fazla allerji süt intoleransı
* Bazı kronik hastalıkların artma riski
* Şişmanlama
* Zeka testlerinde daha düşük puan
* Kansızlık, over ve meme kanseri riski daha yüksek
ÖNERİLER
- Emzirmeye doğumdan sonra ½-1 saat içinde başlayın
- İlk 6 ay yalnız anne sütü verin
- 6. ayda ek besine geçin
- 6 aylıktan başlayarak her çocuğa ek besin verin
- Emzirmeye en az 2 yaşına kadar devam edin
Emzirme anneyi kansere karşı korurken aynı zamanda doğumdan sonra rahmin daha çabuk toparlanmasını sağlayarak kansızlık oluşumunu önler. Emzirme sayesinde anneler doğum sonrasında daha kolay kilo verir. Anneler bebeklerini emzirerek günde ortalama 500 kalori verilebilir. Aynı zamanda emziren annelerde de meme, yumurtalık ve rahim kanserleri daha az görülür.
Kaynak:
- (https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/cocuk-il-faaliyetleri/nisan-ayinda-illerimizde-duzenlenen-anne-sutu-ve-emzirme-danismanligi-egitimleri.html)
- (https://emzirmekongresi.org/sites/default/files/yuklenen-dosyalar/2019-12/tammetin1012_19END.pdf) .
- (Doç Dr Seda TOPÇU Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Sosyal Pediatri Bilim Dalı, Ankara, Türkiye) https://emzirmekongresi.org/sites/default/files/yuklenen-dosyalar/2019-12/tammetin1012_19END.pdf)
- .(Doç.Dr.Dilşad FOTO ÖZDEMİR1Hacettepe Üniversitesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye, (https://emzirmekongresi.org/sites/default/files/yuklenen-dosyalar/2019-12/tammetin1012_19END.pdf)
- Tomris CESUROĞLU http://beseryapimbakimonarim.com/2013/02/08/tomrisin-emzirme-notlar-1-merhaba/ https://saglikeditoru.wordpress.com/2015/06/12/hamlet-hucrelerinden-gelen-mucize-anne-sutu/
- https://saglikeditoru.wordpress.com/2015/06/12/hamlet-hucrelerinden-gelen-mucize-anne-sutu/
